TOY ΘΑΝΑΣΗ ΤΣΑΚΑΛΙΔΗ *
Μετά το τέλος της πανδημίας είναι πλέον σίγουρο ότι η νέα κανονικότητα δεν θα έχει καμιά σχέση με την παλιά κανονικότητα. Θα αλλάξουν ριζικά όλα, τόσο οι προτεραιότητες της νέας οικονομίας όσο και οι νέες εργασιακές σχέσεις.
Ο νέος όρος, που θα συνοδεύει τους περισσότερους εργαζόμενους από δω και πέρα, λέγεται Εργασιοδιακοπές.
Οι χρόνοι εργασίας, ξεκούρασης, ενημέρωσης, καλλιέργειας πνεύματος, ψηφιακής επικοινωνίας και ψηφιακής ψυχαγωγίας θα αναμειγνύονται καθημερινά δεόντως εποικοδομητικά και παραγωγικά μέσα στο οικείο και ψηφιακά λειτουργικό περιβάλλον του σπιτιού τους.
Η Τηλε-εργασία και η Τηλε-εκπαίδευση έχουν ήδη απλωθεί βεβιασμένα σε όλα τα επίπεδα εργασίας και εκπαίδευσης και είναι πλέον απαραίτητοι λειτουργικοί πυλώνες και προφανώς ο καθένας ετοιμάζεται να προσαρμοσθεί στα νέα δεδομένα. Τα αντίστοιχα ψηφιακά εργαλεία βρέθηκαν ξαφνικά μπροστά μας επιτακτικά για να μπορέσουμε να μετατρέψουμε το χώρο της κατοικίας μας σε πλήρες εκπαιδευτικό και εργασιακό περιβάλλον.
Τα σωστά εργαλεία θα πρέπει να προσαρμοστούν σιγά-σιγά ανάλογα με το επίπεδο ηλικίας και δεξιότητας του χρήστη για να μην είναι καθημερινός βραχνάς η χρήση της τεχνολογίας και να μετατραπεί αυτή σε πραγματικό ευχάριστο ψηφιακό περιβάλλον μάθησης και παραγωγικότητας.
Η Τηλεργασία έρχεται και ταξινομεί τους εργαζόμενους σε διάφορες διαβαθμίσεις:
α) σε αυτούς που κάνουν στο σπίτι τους απλή εργασία μέσω υπολογιστή ακριβώς όπως στον υπολογιστή τους στην επιχείρηση ή στην υπηρεσία τους (οικονομικά, παρακολούθηση εκτέλεσης έργων, παραγγελίες προμηθειών, διαφημίσεις σε έντυπα, τηλεόραση και κοινωνικά δίκτυα, εξαγωγές, εισαγωγές),
β) σε αυτούς που κάνουν πιο εξειδικευμένη εργασία με τον υπολογιστή τους και χρειάζονται να λειτουργούν σε ομάδες με την κατάλληλη καθοδήγηση σε καθημερινή βάση,
γ) σε αυτούς που έχουν αυξημένη ευθύνη με υψηλή εξειδίκευση και καθοδηγούν ομάδες για εκτέλεση πολύπλοκων έργων ή υπηρεσιών,
δ) σε αυτούς με πάρα πολλή υψηλή και περιζήτητη εξειδίκευση (οι πρωτοπόροι στην οικονομία της γνώσης), που έχουν καθοδήγηση κυρίως από το εξωτερικό, αλλά οι επαφές με τον καθοδηγητή τους γίνονται μία φορά το μήνα. Οι τελευταίοι έχουν υψηλά εισοδήματα και συνεισφέρουν σε εταιρείες Πληροφορικής (ανάπτυξη εξελιγμένων εφαρμογών με νέα εργαλεία ), σε εταιρείες Βιοπληροφορικής (ανάπτυξη γρήγορων αλγορίθμων για εντοπισμό ιών, για ταυτοποίηση γονιδίων, για μοντελοποίηση πρωτεϊνών και βιομοριακών αλληλεπιδράσεων αυτών κ.α.) και σε Φαρμακευτικές εταιρείες (σχεδιασμός φαρμάκων απλών ή εξατομικευμένων).
Με τη ραγδαία εξάπλωση της Τηλε-εκπαίδευσης και της Τηλε-εργασίας ενισχύεται και η συνεργατική διάσταση σε πολλούς τομείς. Στην ανάπτυξη ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού βλέπουμε να συνεργάζονται εκπαιδευτικοί με επιστήμονες του αντιστοίχου γνωστικού αντικειμένου και με ειδικούς της ψηφιακής εικόνας και βίντεο. Στην ανάπτυξη ψηφιακού υλικού για την ιστορική μνήμη βλέπουμε φιλολόγους να συνεργάζονται με ιστορικούς και επιστήμονες της ψηφιακής εικόνας για την ανάπτυξη ψηφιακών τίτλων για την Ελληνική Μυθολογία, την Ελληνική Επανάσταση και γενικά για την ιστορία της Ελλάδας. Στον πολιτισμό βλέπουμε καλλιτέχνες του καμβά να χρησιμοποιούν βίντεο με 3D-εικόνες, 3D-εκτυπώσεις και επαυξημένη πραγματικότητα (augmented reality)· εμφανίζονται ψηφιακά μουσεία και ψηφιακές αίθουσες τέχνης. Στο συνθετικό κινηματογράφο βλέπουμε ζωντανές σκηνές να αναμειγνύονται με ψηφιακές σκηνές σε ένα οπτικά ενιαίο σύνολο.
Πρόσφατα αναπτύσσεται ραγδαία η γεωργία ακριβείας, όπου εισάγονται τεχνολογίες αισθητήρων για τη διαρκή παρακολούθηση βασικών στοχείων για τη σωστή καλλιέργεια (ύδρευση, λίπανση, ειδικά μέταλλα). Άρα πέρα από την εργασία στο χωράφι, προκύπτουν και σημαντικές συνοδές εργασίες, που μπορούν να εκτελούνται από το σπίτι. Το ίδιο ισχύει και στις ιχθυοκαλλιέργειες, όπου συστοιχίες οπτικών ινών μετρούν διαρκώς την επάρκεια του οξυγόνου. Για την προστασία από τις πυρκαγιές πλέγματα από οπτικές ίνες σαρώνουν διαρκώς το αντίστοιχο πεδίο για να ανακαλύψουν έγκαιρα την έναρξη της πυρκαγιάς και να ειδοποιήσουν άμεσα.
Τέλος, η Τηλε-ιατρική διευρύνεται ραγδαία. Πολλές απλές εξετάσεις γίνονται από μακρυά και δίνονται κατάλληλες συμβουλές και αγωγές. Η Τηλε-ψυχιατρική απλώνεται ανάλογα τόσο σε επίπεδο διάγνωσης, όσο και σε επίπεδο θεραπείας με τη χρήση εργαλείων Πληροφορικής (Ψυχο-πληροφορική, Art-therapy).
Πληθώρα δεξιοτήτων αναπτύσσονται πλέον ραγδαία έχοντας ως βάση την Τηλε-εργασία και ειδικά για τις γυναίκες, που είναι πολύ σημαντικό να ασκούν το ιερό λειτούργημα της μητρότητας απρόσκοπτα στο σπίτι τους χωρίς τον κίνδυνο να περισταλεί ή να χαθεί το αναγκαίο για την οικογένειά τους εισόδημα.
* Ο Θανάσης Τσακαλίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Μηχανικών H/Y και Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Πατρών.