Άρθρο του Ηρακλή Ρούπα
Εάν μπει κανείς σε καφενείο εκτός κέντρου Πάτρας αυτή την περίοδο θα διαπιστώσει πως το θέμα των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών βρίσκεται σε πρώτη προτεραιότητα συζητήσεων. Χαλίκια στρώνονται, λάμπες αντικαθιστώνται, δρόμοι ασφαλτοστρώνονται και πλατείες καλλωπίζονται. Μας αρκεί όμως μόνο αυτό ως βάση αξιολόγησης ενός πετυχημένου ή αποτυχημένου τοπικού ή περιφερειακού άρχοντα; Μήπως πλέον πρέπει να αναζητούμε το κάτι παραπάνω;
Οι Αχαιοί χρόνια τώρα περνάμε πολλές εκλογικές αναμετρήσεις για Δήμους που μεγάλωσαν και Νομαρχίες που γιγαντώθηκαν και έγιναν Περιφέρειες. Από Καποδίστρια σε Καλλικράτη και σήμερα σε Κλεισθένη. Κάθε μεταρρύθμιση προσέφερε ένα λιθαράκι στην οικοδόμηση πραγματικά ανεξάρτητων θεσμών της τοπικής αυτοδιοίκησης. Την ανάδειξη της λειτουργικής αυτοδιοίκησης με δυνατότητα αυτόνομης διαχείρισης.
Το ζητούμενο όμως είναι αν τόσα χρόνια έγιναν πραγματικά όσα ήταν δυνατόν να υλοποιηθούν ή ακόμα αν έχουν μπει οι βάσεις για να αποκτήσουν οι κρίσιμες θεσμικά αυτές ενότητες αυτόνομη αλλά καινοτόμο λειτουργία. Πολύ φοβάμαι πως υπάρχει δρόμος ακόμα αν κρίνουμε από το γεγονός ότι η Αχαΐα παραμένει από τις φτωχότερες περιοχές της χώρας.
Το αν έχουν αποκτήσει λειτουργική και προγραμματική αυτοτέλεια αποτελεί το πρώτο ζητούμενο. Το να μπορούν να λειτουργήσουν όμως οι δομές αυτές σε συνθήκες δύσκολων ισορροπιών όπως αυτές που αναμένεται να προκύψουν μετά την εφαρμογή του Κλεισθένη στις επικείμενες αυτοδιοικητικές εκλογές αποτελεί το δεύτερο αλλά ουσιαστικότερο ζητούμενο.
Η ουσία παραμένει πως η νοοτροπία διαχείρισης Δήμων και Περιφερειών πρέπει να αλλάξει. Πρέπει οι πολίτες να έλθουν αντιμέτωποι με την επιλογή των δομικών αλλαγών. Πρέπει οι δήμοι και η περιφέρειες να γίνουν δημιουργικοί για τους πολίτες και καινοτόμοι για να προσελκύσουν οικονομικό ενδιαφέρον ως επενδυτικά ελκυστικοί προορισμοί. Όχι ως εργαλεία υλοποίησης έργων του κράτους, αλλά ως μοχλοί αυτόνομης χάραξης πολιτικής
Αν θέλουμε κάποια στιγμή τα αναπτυξιακά δεδομένα της χώρας να αρχίσουν να πλησιάζουν εκείνα των ανεπτυγμένων χωρών, θα πρέπει να απαλλαγούμε από παλαιού τύπου νοοτροπίες και δομές σκέψεις από τους λειτουργούς των Δήμων και των Περιφερειών. Να ξεφύγουμε από την πεπατημένη της αλλαγής λαμπών και του μπαλώματος ή ασφαλτόστρωσης των δρόμων. Οι Δήμοι κατά κύριο λόγο και οι Περιφέρειες δευτερευόντως πρέπει να αρχίσουν να αποτελούν ανεξάρτητες και επενδύσιμες οντότητες. Η εξυπηρέτηση των αυτονόητων δικαιωμάτων των πολιτών πρέπει να πάψει να χαρακτηρίζει ένα επιτυχημένο αυτοδιοικητικό.
Σχέδια υπάρχουν. Προτάσεις ακόμα περισσότερες. Δεν είχε νόημα να προχωρήσω σε δυσνόητες λεπτομέρειες. Όμως, πολύ απλά θα επισημάνω πως υπάρχουν πολλοί τρόποι οι δήμοι να χρηματοδοτούν με δικά τους μέσα και πόρους τα έργα τους. Χωρίς εξαρτήσεις από το κράτος ή την περιφέρεια. Αρκεί βέβαια να θελήσουν την απεξάρτηση. Υπάρχουν έργα για τα οποία μπορούν να εκδοθούν δημοτικά και περιφερειακά ομόλογα. Χωρίς την ανάγκη της «βιομηχανίας» των μελετών και των άνευ αποτελεσμάτων ενημερωτικών συνεδρίων. Προς όφελος ποιων; Χωρίς την προβληματική διέξοδο αναθέσεων προκειμένου να διαμορφώνεται ένα εικονικό πλαίσιο αποτελεσματικότητας.
Μπορεί να δημιουργηθούν καινοτόμες δομές που θα προσεγγίζουν κεφάλαια για την χρηματοδότηση νέων επιχειρηματιών (κτηνοτρόφων, παραγωγών) αυτονομημένες από την μνημονιακή μέγγενη. Από την απόδοση των έργων μπορούν να υποστηριχθούν δομές για την Τρίτη ηλικία όπως λέσχες φιλίας και δημιουργική απασχόληση σε μεγάλες πόλεις, καθώς και κοινωνικές επιχειρήσεις από τους ανέργους. Μπορεί να συγκεντρωθούν κεφάλαια αρκεί οι δήμοι να προσβλέπουν στην πραγματική και όχι εικονική εξυγίανσή και ανάπτυξή τους. Κατά συνέπεια στις επόμενες εκλογές πρέπει συνολικά να κοιτάξουμε μπροστά αναζητώντας τους ικανούς και όχι τους κολλητούς.